Różne formy zatrudnienia oraz ich wady i zalety
W Polsce funkcjonuje kilka forma zatrudnienia. Pracodawca może podjąć z Tobą współpracę na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia lub umowy o dzieło. Każda z nich rządzi się swoimi prawami i posiada pewne wady i zalety. Jeżeli nie orientujesz się w temacie i nie wiesz, która z nich zapewni Ci maksimum korzyści, to koniecznie zapoznaj się z tym artykułem. Szczegóły znajdziesz poniżej.
- Umowa o pracę – może zostać zawarta na czas określony lub nieokreślony, przy czym każda trzecia umowa na czas określony podpisana z tym samym pracodawcą automatycznie zmienia się w umowę na czas nieokreślony. W ramach tej umowy pracownik zobowiązany jest wykonywać ciągłą pracę na rzecz drugiej strony umowy w wyznaczonych przez nią godzinach oraz miejscu. Pracodawca natomiast zobowiązuje się do wypłaty comiesięcznego, pełnego wynagrodzenia, które zostało w niej wyraźnie określone. Do niekwestionowanych zalet tego rodzaju zatrudnienia trzeba zaliczyć to iż pracownik może korzystać z płatnego urlopu wypoczynkowego (20 lub 26 dni w ciągu roku, w zależności od stażu pracy), macierzyńskiego, rodzicielskiego. Osobie zatrudnionej przysługuje także płatny urlop zdrowotny na podstawie wypisanego zaświadczenia L-4. Ponadto sporym plusem jest to, że pracodawca odprowadza za pracownika składki na ubezpieczenie społeczne, od których wyliczana jest wysokość emerytury i renty. Co więcej, udokumentowany staż pracy uprawnia do pobierania zasiłku dla bezrobotnych (po ewentualnej utracie zatrudnienia), a w niektórych zawodach umożliwia przejście na wcześniejszą emeryturę. Poza tym pracownik nie może zostać zwolniony z dnia na dzień. Obowiązuje go kolejno dwutygodniowy, miesięczny lub trzymiesięczny okres wypowiedzenia, w zależności od tego, jak długo pracuje u określonego pracodawcy. Może być również pewien stałej, comiesięcznej pensji w takiej wysokości, jaka została wskazana w umowie. Do minusów natomiast należy zaliczyć fakt, że pracownik nie może odstąpić od wykonania powierzonego mu zadania i zlecić jego realizacji innej osobie. Poza tym musi codziennie stawiać się w miejscu pracy o określonej porze, a to wiąże się z codziennymi dojazdami i podporządkowaniem życia osobistego pod wyznaczony grafik.
- Umowa zlecenie – podpisuje się ją z wykonawcą określonego zlecenia, czyli czynności prawnej. Zleceniobiorca zobowiązuje się do jej wykonania w ustalonym terminie i za określoną kwotę pieniędzy, którą zleceniodawca jest mu zobowiązany wypłacić po należytym wykonaniu usługi. Sporym atutem jest to, że umowa nie stwarza stosunku podporządkowania i może być zawarta w formie ustnej, jednak sporządzanie jej w formie pisemnej jest dużo częstszą praktyką. Dużym plusem jest również fakt, że od każdej zawartej umowy zleceniodawca jest zobowiązany odprowadzić składki na ubezpieczenie zdrowotne i chorobowe, jeśli zleceniobiorca nie jest nigdzie indziej zatrudniony. Co więcej, możliwe jest częściowe wykonywanie pracy z domu (jeżeli jest to możliwe i obie strony umowy dojdą w tej sprawie do porozumienia). Niestety w przypadku tego rodzaju umowy minusów jest więcej niż plusów a do najistotniejszych z nich można zaliczyć: nieodpłatność umowy, brak zastosowania co do niej przepisów kodeksu karnego odnoszących się do ochrony wynagrodzenia, brak stażu pracy, brak okresu ochronnego w postaci wypowiedzenia a także brak obowiązku potwierdzenia zakończenia współpracy.
- Umowa o dzieło – często określana umową śmieciową, gdy tymczasem posiada sporo zalet. To zobowiązanie przyjmującego zamówienie do wykonania konkretnego działa, za które zamawiający jest zobowiązany wypłacić stosowne wynagrodzenie. Do jej największych atutów bez wątpienia można zaliczyć to, że wykonawca może pracować gdzie chce, kiedy chce i w jaki sposób chce, nie ma nad sobą szefa ani kierownictwa i nie jest też zobowiązany do tego, by wykonać dzieło samodzielnie (o ile nie zostało to ujęte w umowie), więc może skorzystać z pomocy osób trzecich. Ta umowa zapewnia wykonawcy dużo swobody, jednak ma też kilka wad. Jedną z nich jest to, że w stosunku do niej nie mają zastosowania przepisy kodeksu pracy dotyczące ochrony wynagrodzenia, a więc wszystkie ewentualne roszczenia rozpatrywane są przez sąd cywilny. Ponadto osoba pracująca na umowie o dzieło nie ma prawa korzystać z płatnego urlopu wypoczynkowego, zdrowotnego, macierzyńskiego ani rodzicielskiego, ponieważ zamawiający nie odprowadza od niej składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne. Niemniej jednak, jeśli wykonawca sam je opłaca, wtedy nabywa pełnię praw do korzystania z nich.